14 Μαρ 2008

Αφιέρωμα στον ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ...



Πόσο καλύτεροι θα είμασταν αν είχαμε ανάμεσα μας αυθεντικούς δασκάλους στη ζωή και την τέχνη, όπως ήταν ο Φώτης Κόντογλου. Αυτή η τεράστια μορφή του πολιτισμού που κληροδοτήσαμε. Γιατί ναι μεν η πολλή παρελθοντολογία δεν είναι δημιουργική, το ίδιο το παρελθόν όμως είναι πολλές φορές αυτό που διδάσκει για ένα καλύτερο μέλλον. Ας παραδειγματιστούμε από αυτό.
Ακολουθεί ένα μικρό αφιέρωμα στον μεγάλο καλλιτέχνη και άνθρωπο μαζί με ένα ιστορικής αξίας ντοκυμαντέρ.
Ο Φώτης Κόντογλου (πραγματικό όνομα Φώτιος Αποστολέλης: Αϊβαλί Μικράς Ασίας, 8 Νοεμβρίου 1895 – Αθήνα, 13 Ιουλίου 1965) ήταν έλληνας λογοτέχνης και ζωγράφος. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμα σημαντικότατη συμβολή στο χώρο της βυζαντινής εικονογραφίας. Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της «Γενιάς του Τριάντα». Μαθητές του ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, κ.ά.

Η ζωή του
Ο Φώτης Κόντογλου, γιός του Νικόλαου Αποστολλέλη και της Δέσπως Κόντογλου, γεννήθηκε στο Αϊβαλί το 1895. Ένα χρόνο μετά έχασε τον πατέρα του και την κηδεμονία αυτού και τριών μεγαλύτερων αδερφών του ανέλαβε ο θείος του Στέφανος Κόντογλου, ηγούμενος της μονής της Αγίας Παρασκευής, στον οποίο οφείλεται και η χρήση του επωνύμου της οικογένειας της μητέρας του. Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα έζησε στο Αϊβαλί. Εκεί τελείωσε το σχολείο το 1912· στο Γυμνάσιο ήταν συμμαθητής με τον λογοτέχνη και ζωγράφο Στρατή Δούκα και ήταν μέλος μιας ομάδας μαθητών που εξέδιδε το περιοδικό Μέλισσα, το οποίο ο Κόντογλου διακοσμούσε με ζωγραφιές. Μετά την αποφοίτησή του γράφτηκε στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, από την οποία δεν αποφοίτησε ποτέ. Το 1914 εγκατέλειψε την σχολή του και πήγε στο Παρίσι, όπου μελέτησε το έργο διαφόρων σχολών ζωγραφικής. Παράλληλα συνεργαζόταν με το περιοδικό Illustration και το 1916 κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό του περιοδικού για την εικονογράφηση βιβλίου, για την εικονογράφηση της Πείνας του Κνουτ Χάμσουν. το 1917 έκανε ταξίδια στην Ισπανία και την Πορτογαλία και το 1918 επέστρεψε στην Γαλλία. Τότε έγραψε και το πρώτο του λογοτεχνικό βιβλίο, το Pedro Cazas. Επέστρεψε στην πατρίδα του το 1919, μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί ίδρυσε τον πνευματικό σύλλογο "Νέοι Άνθρωποι", στον οποίο συμμετείχαν επίσης ο Ηλίας Βενέζης και ο Στρατής Δούκας, εξέδωσε το Pedro Cazas και διορίστηκε στο Παρθεναγωγείο Κυδωνιών, όπου δίδασκε Γαλλική Γλώσσα και Ιστορία της Τέχνης.
Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή πήγε αρχικά στην Μυτιλήνη και έπειτα στην Αθήνα, μετά από πρόσκληση Ελλήνων λογοτεχνών που διάβασαν το βιβλίο του και ενθουσιάστηκαν, όπως η Έλλη Αλεξίου, ο Μάρκος Αυγέρης, η Γαλάτεια Καζαντζάκη και ο Νίκος Καζαντζάκης. Το 1923 έκανε ταξίδι στο Άγιο Όρος. Εκεί «ανακάλυψε» την βυζαντινή ζωγραφική, αντέγραψε πολλά έργα και έγραψε αρκετά κείμενα. Όταν επέστρεψε εξέδωσε το λεύκωμα Η Τέχνη του Άθω και έκανε μια πρώτη έκθεση με έργα ζωγραφικής του. Το 1925 παντρεύτηκε την Μαρία Χατζηκαμπούρη και εγκαταστάθηκε στη Νέα Ιωνία.
Εργάστηκε ως συντηρητής εικόνων σε μουσεία (στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, στον Μυστρά, στον Κοπτικό Μουσείο στο Κάιρο) και ως αγιογράφους σε ναούς (στην Καπνικαρέα, στην Αγία Βαρβάρα του Αιγάλεω στην Μητρόπολη της Ρόδου και αλλού), ενώ έκανε και την εικονογράφηση του Δημαρχείου Αθηνών από όπου και οι φωτογραφίες στην πρώτη: Μονομαχία Ερεχθέα - Ευμόλπου, 1937-39 Τοιχογραφία, και στην δεύτερη: Η Ιωνική Δωδεκάπολη (Λεπτομέρεια), 1937 Τοιχογραφία.
Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Ιουλίου 1965, έπειτα από μετεγχειρητική μόλυνση.
Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (196 για το βιβλίο Έκφρασις της Ορθοδόξου Εικονογραφίας, με το Βραβείο «Πουρφίνα»της Ομάδας των Δώδεκα (1963) για το βιβλίο Το Αϊβαλί, η πατρίδα μου και με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.
πληροφορίες: βικιπαίδεια

9 σχόλια:

Su ki είπε...

αγαπητε green,πολύ συμαντικός για εμας τους "νεοέλληνες", αν και προτημώ τα γραπτά του απο την ζωγραφική του!!! τα θεωρω πολύ καλυτερα!!!

greendim είπε...

Ναι μάλλον συμφωνώ! Απλά εδώ προβάλλω την ζωγραφική του. Μια τέχνη της οποίας υπήρξε πάντως, μεγάλος δάσκαλος!...

Su ki είπε...

σιγουρα του χρωσταμε πολλά, ιδιως στην αγιογραφία, αλλα και γενικώτερα ήταν απο τους πρώτους που δεν ντρεπόταν να ειναι ελληνας, και παλεψε πολύ για αυτό, ελπιζω κατι να εμεινε και σε εμας απο αυτον του τον αγώνα!!!

Roadartist είπε...

Συγχαρητήρια τόσο για την ιδέα της ανάρτησης σου, όσο και για το πως την έφτιαξες! Πραγματικά μεγάλος καλλιτέχνης! Να σαι καλά!

greendim είπε...

roadartist...
σε ευχαριστώ! Με χαροποιεί πολύ το γεγονός που σου αρέσουν οι "ιδέες" μου! Να ΄σαι και εσύ καλά!

.......marmarigi....... είπε...

htan poli endiaferon kai polipragmwn . efyge adikimenos opws oi perissoteroi spoudaioi anthrwpoi

greendim είπε...

solmexico...
ναι ήταν αλλά δικαιώθηκε, έστω μετά θάνατον!...

.......marmarigi....... είπε...

meta thanaton dikaiwnetai h doylia toy kalitexnh kai h mnhmh toy ,en zwh einai to thema ti tha ginei ,ama fygeis xairetismata :)

greendim είπε...

solmexico...
Συμφωνώ!
"Εμού θανόντος γαία πυρί μειχθήτω".