"Όλοι έχουν θέση στο Ιμαρέτ του Θεού"...

Ένα ενδιαφέρον και πρωτότυπο βιβλίο που διάβασα πρόσφατα είναι το Ιμαρέτ, στη σκιά του ρολογιού του Γιάννη Καλπούζου τον οποίο ομολογώ, δεν ήξερα. Όμως η ανάγνωση αυτού του μυθιστορήματος μου δημιούργησε πολλά συναισθήματα.Και βέβαια δεν ήμουν και ο μόνος αφού το συγκεκριμένο έργο ψηφίστηκε από τους Έλληνες αναγνώστες σαν το καλύτερο του 2009 στα πλαίσια του διαγωνισμού από το ΕΚΕΒΙ.
Το δυνατό σημείο της ιστορίας είναι για μένα, οι ρεαλιστικές περιγραφές των τοποθεσιών της εποχής λες και ο συγγραφέας εκατόν πενήντα περίπου χρόνια πριν, ήταν εκεί. Οι λεπτομέρειες δε που μας παραθέτει καθιστά την ανάγνωση μαγική αφού χωρίς να το καταλάβεις. βρίσκεσαι σε μια άλλη εποχή πράγμα που πολύ μου αρέσει προσωπικά. Οι πολλές τουρκικές και οι λίγες εβραικές λέξεις που χρησιμοποιούνται από τους ήρωες του μυθιστορήματος είναι κάτι που από μόνο του αποκτά ενδιαφέρον για κάποιον που του αρέσει μέσα από τη γλώσσα που μιλιέται να ανακαλύπτει ήθη, έθιμα, νοοτροπίες της εποχής και πόσο μάλλον όταν όλα αυτά αφορούν συμβίωση με άλλους λαούς και αλλόθρησκους. Και πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον δημιουργό, στην Άρτα του 1854 έχουμε να κάνουμε με χίλιες οικογένειες Ελλήνων, διακόσιες πενήντα Οσμανλήδων (σαν να λέμε Τούρκων), εκατόν εξήντα Εβραίων. Μια κοινωνία 6500 ψυχών τριών φυλών που έχουν η κάθε μία τους δικούς της κώδικες και κανόνες συνυπάρχοντας και σμίγοντας στους ίδιους δρόμους πότε αρμονικά και πότε κινούμενες ξεχωριστά η μία με την άλλη και μάλιστα κάποτε κάτω από εντάσεις και πάθη. Σε κάθε όμως περίπτωση διατηρώντας η κάθε μία την αυτοτέλεια της.
Όλα αυτά συνθέτουν μια θαυμάσια ηθογραφία της εποχής με πρωταγωνιστές δυο καρδιακούς συνομήλικους φίλους, έναν Έλληνα κι έναν Τούρκο που με τη συμπεριφορά τους μας δίνουν μαθήματα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αγάπης απέναντι και μεταξύ δύο λαών-γειτόνων που έχουν προαιώνια έχθρα μεταξύ τους. Και πάνω από όλα αυτά ο Γιάννης Καλπούζος μας ξεδιπλώνει την σοφία του απλού λαού μέσα από τον χαρακτήρα του παππού-Ισμαήλ, ενός σεβάσμιου φιλόσοφου γέροντα που οι "παραινέσεις" του μας δείχνουν πολλές αλήθειες της ζωής. Όπως αναφέρει κάπου: "Ένα Ιμαρέτ είναι η γη. Το Ιμαρέτ του Θεού. Κι εμείς οι φτωχοί, τα ορφανά και οι ταξιδιώτες της ζωής, που μας φιλοξενεί..."
Το οπισθόφυλλο του βιβλίο μας βάζει στην υπόθεση:
Άρτα 1854. Τουρκοκρατία. Δύο αγόρια γεννιούνται την ίδια νύχτα. Ένας Έλληνας και ένας Τούρκος που η μοίρα τους κάνει ομογάλακτους. Το μυθιστόρημα παρακολουθεί τη ζωή τους με φόντο την άγνωστη ιστορία της περιοχής. Ο Γιάννης Καλπούζος αναπαριστάνει με μοναδικό τρόπο μια ολόκληρη εποχή. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, ο παππούς Ισμαήλ, η "μικρή" ακόμη Ελλάδα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο φανατικός Ντογάν, οι συγκρούσεις, οι επαναστάσεις, η συνύπαρξη, οι Απόκριες, το Ραμαζάνι, τα πρόσωπα και οι συνήθειες των κατοίκων των τριών φυλών, λαθρέμποροι, κολίγοι, τσιφλικάδες, ο πλούτος μαζί με την εξαθλίωση. Όλοι έχουν θέση στο ιμαρέτ του Θεού.

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2008